سوند چیست؟
سوند لوله ای نازک و انعطاف پذیر است که برای تخلیه ادرار یا تغذیه رسانی استفاده می شود. این لوله در شرایطی مانند جراحی، مشکلات مجاری ادراری یا ناتوانی در بلع غذا کاربرد دارد.
سوند ادراری : نلاتون و فولی
تجهیزات مورد نیاز سوند گذاری
سوند : نوع سوند را وابسته به شرایط بیمار انتخاب کنید. (ادراری و معده)
ژل روان کننده : جهت تسهیل ورود سوند و کاهش درد بیمار استفاده می شود. برخی از ژل های روان کننده خاصیت ضد عفونی کننده و بی حسی نیز دارند.
دستکش استریل : برای جلوگیری از انتقال آلودگی ها و حفظ بهداشت هنگام سوند گذاری استفاده از دستکش الزامی است.
محلول ضد عفونی کننده : جهت تمیز کردن ناحیه تناسلی و کاهش خطر عفونت
سرنگ 10 سی سی : برای پر کردن بالن سوند از آب مقطر و اطمینان از فرآیند سوند گذاری
ظرف دفع پسماند : تجهیزات پس از استفاده جهت حفظ ایمنی و بهداشت در این ظرف قرار گیرند.
تجهیزات مورد نیاز سوند گذاری
نحوه سوند گذاری برای بانوان
قبل از هر چیز باید سایز مناسب برای خانم ها را انتخاب کنید. خانم ها می توانند سوند ادراری سایز 12 تا 16 را استفاده کنند اما استاندارد ترین سایز برای بانوان، سایز 14 می باشد.
آماده سازی محیط : محیط و تخت بیمار باید کاملا استریل باشد و پزشک باید دست های خود را به خوبی بشوید.
آماده سازی بیمار : بیمار باید در حالت دراز کشیده قرار گیرد. بهتر است پا های بیمار کاملا باز باشد تا دسترسی به مجرای ادراری آسان تر شود. ناحیه تناسلی بیمار را با محلول ضد عفونی و تمیز کنید.
سوند گذاری : سوند را به ژل روان کننده آغشته کنید، تا بیمار درد کمتری احساس کند. حالا با یک دست سوند را بگیرید و با دست دیگر لبه های واژن بیمار را به آرامی کنار بزنید تا مجرای ادراری قابل مشاهده باشد.
ورود سوند : سوند را به آرامی وارد مجرای ادراری کنید، دقت کنید که نباید فشار زیادی وارد کنید.
تخلیه ادرار : بلافاصله پس از ورود سوند به مثانه ادرار تخلیه می شود، در غیر این صورت یعنی سوند به درستی جای گذاری نشده است.
اتصال کیسه ادرار : کانکتور انتهایی سوند را به کیسه ادرار متصل کنید و مطمئن شوید که کیسه در موقعیت مناسب قرار گرفته است.
پس از طی کردن این مراحل تجهیزات یک بار مصرف را در سفتی باکس قرار دهید و دفع کنید.
مراحل سوند گذاری آقایان
مراحل ابتدایی سوند گذاری بانوان و آقایان مانند یکدیگر است و فقط در مرحله ورود سوند کمی با یکدیگر متفاوت هستند.
سوند های مناسب آقایان بین 12 تا 18 هستند و انتخاب سایز دقیق به سن بیمار بستگی دارد.
سایز 12 : برای آقایان جوان تر با مجرای ادراری باریک تر یا افرادی که به تنگی مجرای ادراری مبتلا هستند، مناسب است.
سایز 14 : این سایز برای آقایان بالغ و تخلیه ادرار در شرایط معمول مناسب است.
سایز 16 : این سایز نیز از پر مصرف ترین سایز های سوند ادراری است و برای افرادی که دچار بی اختیاری ادرار هستند مناسب است.
سایز 18 : بیمارانی که دچار مشکلات پروستات یا مثانه بزرگ هستند، برای تخلیه ادرار می توانند از این سایز استفاده کنند.
ورود سوند : آلت تناسلی بیمار را بالا بکشید تا مجرای ادراری نمایان شود و با دستی که مسلط هستید سوند را وارد مجرای ادراری کنید.
سوند گذاری برای بانوان و آقایان
نحوه سوند گذاری اطفال
سایز 5 تا 6 : برای نوزادان
سایز 6 تا 8 : برای کودکان نوپا
سایز 8 تا 10 : برای کودکان بزرگتر
نحوه سوند گذاری برای اطفال نیز مانند خانم ها و آقایان است، فقط باید از والدین کودک بخواهید تا مراحل سوند گذاری را برای کودک شرح دهند تا کودک هنگام نصب سوند بی قراری نکند.
مراحل خارج نمودن سوند
خارج نمودن سوند ادراری فرآیندی ساده است و به راحتی می توانید در منزل این کار را انجام دهید. اما باید این فرآیند با رعایت اصول بهداشتی انجام شود تا از عفونت و آسیب به مجرای ادراری جلوگیری شود. فردی که می خواهد سوند را خارج نماید باید از دستکش استریل استفاده کند و دست های فرد باید کاملا ضد عفونی باشد.
بیمار به حالت خوابیده قرار گیرد و زیر بیمار حوله یا ملحفه ای پهن کنید تا در صورت نشت ادرار از آلودگی محیطی جلوگیری شود.
مایع داخل بالن سوند با استفاده از سرنگ تخلیه کنید و مطمئن شوید بالن کاملا تخلیه شده است.
در نهایت سوند را به آرامی خارج کنید و در صورتی که بیمار احساس درد داشت، علت درد را بررسی کنید.
پس از خارج کردن سوند آن را در ظرف پسماند قرار دهید.
نحوه سوند گذاری معده
بیمار در حالت نیمه نشسته قرار گیرد.
بینی بیمار کاملا تمیز باشد تا سوند به راحتی وارد شود.
طول سوند را از نوک بینی تا گوش اندازه گیری کرده و محل را علامت گذاری کنید.
سوند معده را به ژل روان کننده آغشته کنید تا به راحتی در مجرای تنفسی قرار گیرد.
سوند را وارد سوراخ بینی کنید و به آرامی به سمت پایین هدایت کنید.
از بیمار بخواهید آب یا مایعات بنوشد و هنگام بلعیدن سوند را آهسته آهسته به جلو هدایت کنید.
پس از سوند گذاری با استفاده از سرنگ 50 سی سی مقداری هوا وارد سوند کنید و با گوشی پزشکی در ناحیه بالای معده گوش دهید تا صدای حباب های هوا را بشنوید.
در نهایت سوند را با چسب پزشکی به بینی و گونه بیمار فیکس کنید.
سوند گذاری معده از طریق بینی
نکات ایمنی
سوند گذاری باید در محیط استریل، با استفاده از تجهیزات استریل و به دور از هر گونه آلودگی انجام شود.
حتما در فرآیند سوند گذاری از ژل روان کننده استفاده کنید.
اطمینان حاصل کنید که بسته بندی تجهیزات مورد استفاده دچار آسیب نشده است.
عوارض سوند گذاری
عفونت دستگاه ادراری : شایع ترین عارضه سوند گذاری است و پس از آن بیمار احساس تب و لرز و درد و سوزش هنگام تخلیه ادرار خواهد شد.
آسیب به مجرای ادراری : بافت های مجرای ادراری در صورت سوند گذاری نادرست ممکن است دچار آسیب و پارگی شود.
تنگی مجرای ادراری : استفاده طولانی مدت از سوند ممکن است باعث تنگی مجرای ادراری و التهاب در این ناحیه شود.
آسیب به کلیه : در صورت عدم تخلیه مناسب باعث فشار به مثانه و کلیه می شود و به بافت کلیه آسیب خواهد رساند.
مراقبت های لازم پس از سوند گذاری
ناحیه تناسلی را روزانه با آب و صابون تمیز کنید.
محل قرار گیری سوند را به طور مرتب بررسی کنید و مطمئن شوید سوند در حالت صحیح قرار گرفته است.
سوند را بدون دستکش لمس نکنید.
جهت جلوگیری از انسداد سوند بیمار باید مایعات بیشتری استفاده کند.
سوند باید طبق دستور پزشک و به موقع تعویض شود.
در صورت مشاهده هر گونه درد، خونریزی یا کاهش جریان ادرار فورا به پزشک اطلاع دهید.