اندیکاتور بیولوژیک بخار برای اندازه‌گیری و یا نشان دادن وجود یا عدم وجود باکتری‌ها، قارچ‌ها و اسپورها(نوعی مقاوم از یک باکتری است که در شرایطی مثل، کاهش رطوبت، خشکی، کمبود موادغذایی و عوامل فیزیکی و شیمیایی سالم می‌ماند.) در محیط‌های مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرد. این نشانگر که جز لوازم بیمارستانی محسوب میشود، ساخت کمپانی آمریکایی SPSmedical است. این شرکت در طی 40 سال گذشته در زمینه استریلیزاسیون بسیار نوآور و فعال بوده است. این نوع تست مخصوص دستگاه بخار و حاوی اسپور‌های ژئوباسیلوس استئاروترموفیلوس است.
ویژگی‌های اندیکاتور بیولوژیک بخار
- این تست سمی نمی‌باشد و در محیط آلودگی ایجاد نمی‌کند.
- در صورتی که از تاریخ مصرف اندیکاتورها بگذرد دیگر نمی‌توانید از آنها استفاده نمایید و باید آن را در دستگاه اتوکلاو از بین ببرید.
- ویال‌ها را دور از نور در تاریکی و در دمای محیط و دور از کلیه محلول‌های شیمیایی نگهداری کنید.
- حتما به برگه‌ی آنالیز محصول توجه نمایید که شامل اطلاعاتی مانند، تاریخ انقضا، شماره لات (شامل اطلاعات مرتبط به یک دسته از محصول است) می‌باشد.
- این تست حساسیت بالایی نسبت به باکتری‌ها، قارچ‌ها و اسپورها دارد که باعث میشود کمترین آلودگی را به راحتی تشخیص دهید.
- اندیکاتورها دارای خواص زمان و دما هستند یعنی این تست به دمای بالا و مدت زمانی که در محیطی قرار گیرد واکنش نشان می‌دهد.
- بیشتر اندیکاتورها قابلیت استفاده مجدد را دارند و می‌توانید در چند فرآیند استریلیزاسیون از به صورت متوالی از آن استفاده نمایید.
- دارای نمایشگر نتایج هستند که باعث میشود به راحتی و با دقت نتایج تست را مشاهده کنید.
- استفاده از این تست بسیار ساده است و نیاز به آموزش خاصی ندارد.
مواد تشکیل دهنده اندیکاتورها
- باکتری‌ها: باکتری‌ها از جمله مواد زنده هستند که در اندیکاتورها وجود دارند و به آلاینده‌ها واکنش نشان می‌دهند.
- قارچ‌ها: قارچ‌ها از آلاینده‌های هوا تغذیه می‌کنند به همین دلیل در اندیکاتورهای بیولوژیک بخار استفاده می‌شوند تا در صورت وجود آلاینده‌ها به سرعت واکنشی نشان دهند.
5 کاربردهای بیولوژیک بخار
- کنترل کیفیت و سلامت موادغذایی: از تست در صنایع غذایی نیز استفاده میشود و برای ارزیابی مواد غذایی و نظارت بر کیفیت موادغذایی استفاده میشود و به محض مطلع شدن از وجود باکتری‌ها و قارچ‌ها با تغییر رنگ آلودگی را اطلاع می‌دهند تا آلودگی برطرف شود.
- کنترل استریلیته در صنایع داروسازی: در داروسازی استریلیته بودن محصولات بسیار اهمیت دارد، به همین دلیل از اندیکاتورها در این صنعت استفاده میشود تا درصورت وجود هرگونه آلودگی به سرعت باخبر شوند.
- کنترل عفونت و بهداشت در محیط‌های پزشکی: از این تست در پزشکی برای کنترل عفونت و اطلاع از استریل بودن تجهیرات پزشکی استفاده میشود.
- دقت بالا: این اندیکاتورها دارای دقت بالا در تشخیص آلودگی‌ها است.
- از این محصول می‌توانید برای انواع آزمون‌های کلاس N، S، B که دارای چند سطح حساسیت نرمال، خاص، بالا و همچنین سیکل کلاس Flash که دارای حساسیت بالا و فرآیند استریلیزاسیون حساس و دقیق است، استفاده نمایید.
روش استفاده از اندیکاتورها
- روی لیبل ویال تست، تاریخ، شماره دستگاه و نوبت استریلیزاسیون را یادداشت کنید.
- ویال‌ها را درون پک آزمون بسته به کلاس استریلیزاسیون قرار دهید.
- فرآیند استریلیزاسیون با بخار را بروی ویال‌ها انجام دهید.
- پس از فرآیند استریلیزاسیون ویال‌ها را از پک خارج کنید.
- برای 24 ساعت در دمای 55 تا 62 درجه سانتیگراد قرار دهید.
- در فاصله زمانی‌های منظم 3، 5 و 8 ساعت رنگ مایع ویال را چک کنید، اگر رنگ مایع به زرد تغییر یافت فرآیند استریلیزاسیون مشکوک است و اگر بنفش باقی ماند یعنی استریلیزاسیون به درستی انجام شده است.
- لیبل ویال را برای ثبت نتایج جدا کنید و ویال را در دستگاه اتوکلاو از بین ببرید.
مزایا استفاده از اندیکاتور بیولوژیک بخار
- اعتبار سنجی فرآیند: با استفاده از این تست می‌توان به راحتی تشخیص داد که فرآیند استریلیزاسیون به درستی و کامل انجام شده است یا خیر.
- شناسایی آلودگی میکروبی: با این تست می‌توان با سرعت و دقت تشخیص داد که واحد استریل شده است یا خیر.
- کاهش خطرات: خطر آلوگی و عفونت را به حداقل می‌رساند.
- تشخیص گوناگون: این تست قابلیت تشخیص آلاینده‌های مختلفی که در هوا وجود دارند مانند، ویروس‌ها گازهای خطرناک، ذرات معلق و باکتری‌ها را دارد.
معایب استفاده از اندیکاتورها
- صرف زمان و تلاش بسیار زیاد: برای تعیین سطح آلودگی نیازمند صرف زمان زیاد و تلاش زیاد است به طوری که چند ساعت به طور منظم باید بررسی شود.
- حساسیت به شرایط محیطی: اندیکاتورهای بخار به دما و نور حساس هستند و کمی بی دقتی باعث تاثیرات منفی میشود.
- هزینه: استفاده از این اندیکاتورها در شرایطی که نیاز به تعویض مکرر دارد بسیار هزینه‌بر است.
- قابل حمل نبودن: نگهداری این تست لازم فراهم کردن شرایط خاصی است به همین دلیل به راحتی نمی‌توان آن را حمل کرد و نیاز به شرایط خاص برای نگهداری دارد.
شرایط نگهداری اندیکاتورها
- دما: باید دمای مناسب برای موجودات زنده در اندیکاتورها فراهم شود و این دما برای هر موجود متفاوت است.
- رطوبت: اندیکاتورهای بیولوژیک بخار به رطوبت زیاد و یا کم حساس هستند و باید در رطوبت مناسبی قرار گیرند.
- تغذیه: باید مواد غذایی مناسب برای رشد و تکثیر موجودات زنده در اندیکاتورها وجود داشته باشد.
- تهویه هوا: باید امکان تهویه هوا وجود داشته باشد تا از تجمع آلاینده‌ها جلوگیری شود.
- نور: بعضی از مواد زنده موجود در اندیکاتورها نیاز به نور برای رشد دارند.
نتیجه‌گیری
به طور کلی نگهداری از تست‌های بیولوژیک بخار نیازمند فراهم کردن شرایط و محیط مناسبی است و می‌توانید با استفاده از آنها نتایج تست‌های بیولوژیک بخار را به درستی مشاهده کنید. همچنین با استفاده از این تست می‌توانید از وجود آلودگی‌ها و هرگونه مواد مضرری در تجهیزات پزشکی باخبر شوید.